Het Keltische Kerstfeest

Toen ik op de middelbare school zat hadden we een schoolbibliotheek. Het gebouw is ondertussen afgebroken maar in de jaren 80 ging ik onder de middag, na het eten van mijn boterhammen, daar naartoe. Het was er lekker warm en gezellig en het rook er een beetje muf, naar oude boeken. 

Steeds opnieuw zocht ik een boek uit een hele serie over de geschiedenis van Europa. Daar was een boek bij over de Kelten. Met mooie getekende en gekleurde illustraties alsof je zo bij de Kelten op bezoek was. Daar kon ik uren in kijken. In het boek stond beschreven hoe de Kelten Kerst vierden. Voor de Kelten was het vooral de geboorte van het licht dat na de zonnewende op 21 december terugkomt. Ook speelde de vruchtbaarheid een grote rol. Tussen 25 december en 6 januari vierden ze de 12 heilige nachten. In de haarden werden houtblokken verbrand die heel groot waren. Het hout moest deze 12 dagen blijven branden en de as werd bewaard om op 2 februari over de akkers te strooien om een vruchtbare oogst te bekomen. 

Ook was het in deze tijd verboden om alleen het bos in te gaan. In deze tijd van het jaar is de sluier heel dun en komt de geestenwereld een bezoek brengen aan de levende zielen. Toch was er een heel vreemd gebruik dat op 25 december doorging. Alle meisjes en jongens van huwbare leeftijd, die nog geen kinderen hadden, mochten die avond een hele wilde nacht beleven. Het ging zo: de meisjes kleedden zich heel schaars en maakten kronen op hun hoofd van dennentakken en rode bessen. Ze namen fakkels en liepen het bos in. Hopelijk met warme laarzen aan. Even later gingen ook de jongens het bos in. Meestal naakt. Ze gingen op zoek naar de lichtjes in het bos en vooral naar hun liefjes. Als de geliefden elkaar vonden bleven ze de hele nacht samen in het bos. Je kan je wel voorstellen wat daar van kwam. Er werden heel veel baby’s geboren 9 maanden na het zonnewende feest. De vruchtbaarheid werd zo letterlijk gevierd. 

Dat vond ik een heel grappig verhaal en ook wel spannend. Een aantal jaren later zag ik dit feest uitgebeeld in een hele oude Russische film uit de jaren 30. De film op zich ging over iconenschilders en was langdradig en soms ook brutaal en hard, maar het was wel bijzonder om deze wilde vruchtbaarheidsrite uitgebeeld te zien. Lange tijd twijfelde ik aan de echtheid van het verhaal maar door de film en een aantal oudere boeken weten we dat dit feest tot laat in de vroege middeleeuwen zo gevierd werd. 

In 1996 had ik het idee om dit feest uit te beelden in een schilderij. Het werd verkocht aan iemand die ik niet kende in een Antwerpse galerij. En jaren laten kreeg ik via Facebook een berichtje van de eigenaar van het werk. Plotseling kwam het Keltische Kerstfeest terug op mijn pad. Rond deze donkere tijd van weinig licht is dit feest een mooie herinnering aan oude en vervlogen tijden. Na de stilte en het donker komt het licht en het leven. 

Maak er een mooie donkere en stille tijd van. Geniet van de warmte van elkaar en alles om je heen. 

Veel liefs, Hannelore

geschreven op 21.12.2023